Cultureel centrum De Moespot (uitgeroepen tot gemeentelijk monument in 2007)

Jan van Arkelweg 6 te Achterveld
Stichting de Moespot (voormalige St. Josephschool)
Bouw type: schoolgebouw  / monumentnummer.: 0002

Huidig monument

Moespot 1

Granaatinslag WO II

De Moespot

Gevelsteen

Achterveld 15 geschiedenis

In het jaar 1908 is pastoor M. Moes op het idee gekomen om een school te laten bouwen in Achterveld. Op 12 september 1912 is er aanbesteding in “de Roskam” te Achterveld. De school zou toen bestaan uit 3 lokalen met gang, privaten en bijkomende werken.

De hoogste inschrijver was toen aannemer Kunst uit Amersfoort voor een bedrag van bijna 13.000 gulden. Nog diversen aannemers hadden ingeschreven, waaronder ook de Achterveldse combinatie Gebroeders Wijntjes en Aris Boersen. De gebroeders van Nimwegen deden ook mee en wilden voor 10.589 gulden bouwen, wat te hoog was. Uiteindelijk waren het de Gebr. Kroon uit Barneveld die de school bouwden voor 10.458 gulden. Dit alles onder toeziend oog van pastoor Rentinck. De school werd toen gebouwd aan de Dodeweg, wat nu de Jan van Arkelweg is.

In 1979 wilden een groep jongeren in Achterveld een eigen clubhuis, dat werd de Moespot. De school stond leeg en dat leek de gemeente wel iets voor deze jongeren. Het pand werd helemaal opgeknapt, maar wel zo dat het lokaal met de geschiedkundige waarde bleef bestaan. Er is veel door vrijwilligers gedaan.

Na de opening werd er een beheer commissie opgericht die de zaken zouden regelen. De grootste huurder was toen de KPJ. In de loop der jaren is er wel het een en ander veranderd binnen de Moespot. Vanuit de Moespot werd in het verleden veel georganiseerd voor de jeugd, maar daarna is de Moespot steeds meer ruimtes gaan verhuren aan verenigingen e.d.

Sinds jaren is muziekvereniging DWS de grootste huurder, ook worden ruimtes gebruikt door verenigingen als die Hinterfelder Musikanten, schilderclub “de vrije kwasten”, schilderclub Achterveld, Actief Achterveld, AMBC, carnavalsvereniging de Puupenkoppen, de Zonnebloem, muziekschool Leusden, Cesar therapie, Yoga, Truimph club NL. en diverse bandjes.

Het is duidelijk dat het bruist van de activiteiten in de Moespot. Niet minder van belang is het dat dit geheel in stand wordt gehouden door vrijwilligers.

Moespot 4
Moespot 3
Moespot 2

Deze voormalige drieklassige RK lagere school werd gebouwd naar ontwerp van architect J.H. Hogenkamp uit Doesburg in 1912, in opdracht van de RK parochie.

De toenmalige pastoor, M. Moes legde de eerste steen. Het opschrift ervan luidt: “M. Moes pastoor 2-11-1912 J.H. Hogenkamp architect Doesburg”.

In 1920 vond een uitbreiding met twee lokalen en een grotere ruimte plaats, eveneens naar ontwerp van J.H. Hogenkamp. Dit is onder meer te zien aan de toepassing van identiek geprofileerd kozijnhout. Ook in 1949 en 1954 werd een lokaal aan de school toegevoegd, dit maal naar ontwerp van architect Dijkman.

Bij verbouwing tot sociaal centrum met de naam De Moespot (naar pastoor Moes) werd een deel van de aangebouwde lokalen gesloopt. Het oorspronkelijke gebouw uit 1912 is daarbij grotendeels intact gebleven.

Op 28 april 1945 vond een belangrijk historisch feit plaats in deze school: een Voedselconferentie waarop Rijkscommissaris Seys Inquart toestemming gaf tot voedseldistributie aan hongerend West-Nederland. Voorwaarde was, dat de geallieerden vóór de stellingen van de Grebbelinie zouden blijven en West-Nederland niet zouden aanvallen.

Architectonische omschrijving:
Met de kopse gevel aan de Jan van Arkelweg gelegen, in oorsprong drieklassig schoolgebouw uit 1912, opgetrokken in baksteen (kruisverband) en gedekt met een plat dak met overkragende bakgoot.

De goot rust op bewerkte houten klossen. Eronder is een bakstenen tandlijst.

De oorspronkelijke voorgevel van het gebouw is haaks op de Jan van Arkelweg gelegen en gericht op de St. Josephkerk. De gehele gevel is voorzien van speklagen, ornamenten en aanzet- en sluitstenen van witte verblendsteen. De plint is iets uitgemetseld met aan de bovenzijde een fel rode bakstenen rand. Evenredig verdeeld zijn er zes ronde ontluchtingsgaten met gietijzeren roosters.

Geheel links op het dak staat een baksteenornament met bolvormig gecementeerd uiteinde. Voorheen stond op de rechter hoek eenzelfde ornament. De voorgevel is driebeukig van opzet. In elk van de drie beuken zijn twee schoolramen aangebracht. De ramen zijn vernieuwd maar in de oorspronkelijke, geornamenteerde kozijnen gevat en voorzien van stenen vensterbanken bestaande uit dakpansgewijs gelegde bakstenen. De middenbeuk is licht risalerend en heeft een rijk geornamenteerd baksteenfronton met topgevelornamenten (een kleine variant van het hoekornament links op het dak).

In het midden een poer waarop een hardstenen kruis. Ter weerszijden van het fronton is een opengewerkte borstwering en een bakstenen schoorsteen, voorzien van gietijzeren roosters. Onder het fronton een smeedijzeren vlaggenstokhouder en een driepas met gecementeerde band waarin de naam “St.Josephschool”. Vlak boven de plint bevindt zich de eerste steen.

Aan de rechterzijde is een lokaal van jongere datum, dat buiten de bescherming valt. Ook de uitbouwen aan de achterzijde vallen buiten de bescherming, uitgezonderd het gedeelte met de deur met bovenlicht en een vierruits raam (in oorspronkelijk kozijn), dat deel uitmaakt van het bouwdeel uit 1912. Aan de zijde van de Jan van Arkelweg bevindt zich nu de hoofdingang.

Voor de ingang is een stoep van twee treden met bordes en zijmuurtjes met ezelsrug. De gevel heeft banden van witte verblendsteen en in de plint ronde ontluchtingsroosters. Door middel van lisenen is de gevel geleed in drie beuken. De rechterbeuk is blind: dit is de kopse gevel van het bouwdeel uit 1912.

In de middenbeuk is de hoofdingang, bestaande uit een dubbele deur met zij- en bovenlichten, voorzien van aanzet- en sluitstenen van witte verblendsteen. In de linkerbeuk (1920) zijn twee schoolramen gevat in hetzelfde kozijnhout en met identieke vensterbanken, aanzet- en sluitstenen als het bouwdeel uit 1912.

Interieur: Van het gedeelte uit 1912 en 1920 is de oorspronkelijke indeling bestaande uit de gang en drie klaslokalen grotendeels bewaard gebleven, evenals details zoals de deuren voorzien van omlijstingen met hardstenen neuten en de terazzovloeren. Ook het tochtportaal van de oorspronkelijke hoofdingang (aan de andere zijde van het gebouw tegenover de huidige hoofdingang) is nog aanwezig.

Achterveld 11  geschiedenis

Redengevende omschrijving:

Het object uit 1912 en 1920 is vanuit stedenbouwkundig, architectuurhistorisch en cultuurhistorisch oogpunt van lokaal belang vanwege vrijwel gaaf bewaarde drieklassige school uit 1912, met zeer rijk gedetailleerde oorspronkelijke voorgevel en gaaf bewaarde interieurdetails als deuren, tochtportaal en terrazovloeren en het in stijl daarop aansluitende bouwdeel uit 1920 ontworpen door dezelfde architect, vanwege de opvallende ligging met de voorgevel georiënteerd op (de voorganger van) de Rooms Katholieke St.Josephkerk behorend tot de geschiedenis van de Rooms Katholieke St.Josephparochie als historische plek waar aan het einde van WOII, op 28 april 1945, een Voedselconferentie plaats vond tussen bezetter en de geallieerden.

Literatuur: Hans Renes, Hans Vlaardigerbroek, Leo Wevers, “Leusden, geschiedenis en architectuur”, Monumenten-inventarisatie Provincie Utrecht, Kerckebosch BV/ SPOU, Zeist/Utrecht, 1988

Bron Gemeente Leusden

Neem contact met ons op

Stuur ons een bericht en we nemen zo snel mogelijk contact met je op!

Not readable? Change text. captcha txt